Het bevolkingsonderzoek borstkanker, of kortweg BOB. Elke vrouw in Nederland krijgt er mee te maken. Ze worden tussen de 50 en de 75 jaar uitgenodigd om naar ‘de Bus’ te komen voor een röntgenfoto van de borsten. Deze uitnodiging wordt elke 2 tot 3 jaar gestuurd om te ‘screenen’ op borstkanker. Dat wil zeggen dat er een foto van de borsten wordt gemaakt bij vrouwen die geen klachten hebben om borstkanker zo vroeg mogelijk te ontdekken.
Een röntgenfoto van de borsten wordt ook wel een mammogram genoemd. Dit staat niet bekend als het meest prettige onderzoek. De borsten worden namelijk ‘plat gedrukt’ tussen twee platen. Vaak krijgen we bij de radiologie de vraag waarom dit nodig is? En of er niet een minder pijnlijke variant is. En of de röntgenfoto’s in het ziekenhuis niet beter zijn? Helaas zijn de foto’s op dit nodig en is er nu geen beter alternatief.
Het zit namelijk zo:
De borsten zijn opgebouwd uit klierweefsel. Als er een röntgenfoto wordt gemaakt zonder de borst plat te drukken, dan zien we alleen maar wit dik borstklier weefsel op de foto. Een tumor is dan onmogelijk te zien. Door de borst plat te drukken tussen twee platen wordt het klierweefsel uitgespreid en kan de radioloog het verschil tussen klierweefsel en een tumor beter zien. Dit onderzoek wordt in het ziekenhuis en bij het bevolkingsonderzoek precies hetzelfde gedaan met dezelfde camera.
Er wordt bijna altijd eerst een foto gemaakt voordat de borst met een echo wordt onderzocht. Dit doen we omdat we met een echo steeds maar een klein stukje van de borst zien. Als de radioloog niet weet waarnaar ze opzoek zijn, of waar ze moeten zoeken, dan is er met de echo een kans dat ze de tumor niet zien. Denk aan het zoeken van paaseitjes, als je niet weet in welke tuin je moet zoeken, kan het zijn dat je nooit een paaseitje zal vinden. En dat terwijl ze misschien wel ergens verstopt liggen.
Wanneer een vrouw een knobbeltje of bobbeltje voelt, wordt er soms wel meteen voor een echo gekozen omdat de radioloog weet waar er moet worden gezocht. Toch kan er ook dan nog voor een foto worden gekozen om zeker te zijn dat er geen andere knobbeltjes zitten.
En een MRI dan? Die doet geen pijn. Waarom wordt die niet meteen gebruikt?
Een MRI is helaas ook niet de oplossing. Een MRI laat heel veel zien, maar laat daardoor ook vaak dingen zien die medisch gezien niet relevant zijn. Dingetjes die nooit tot klachten zullen leiden. Ook wordt een MRI beïnvloed door de activiteit van het klierweefsel (denk aan de fase van de menstruatie, voor of na zwangerschap etc.). Tenslotte kost een MRI veel tijd om te maken. Als alle vrouwen gescand moeten worden op zoek naar borstkanker, dan ontstaan er lange wachtlijsten waardoor bij veel vrouwen de kanker te laat ontdekt wordt. Dit alles maakt dat een MRI het beste werkt als deze doelgericht wordt gebruikt, bijvoorbeeld bij bepaalde typen tumoren waarbij alleen met MRI goed bepaald kan worden hoe groot een tumor is.
Er wordt hard gewerkt aan nieuwe, minder pijnlijke en vooral betrouwbare methoden, maar helaas zijn we nog niet zo ver.
Bij de meeste vrouwen geeft een röntgenfoto (zo nodig samen met een echo) gelukkig voldoende zekerheid, maar mocht het nodig zijn dan wordt er altijd een MRI gemaakt.
Als je iets voelt in de borst, wacht dan niet op het bevolkingsonderzoek maar ga naar de huisarts.
Meer informatie over de screening? Kijk dan op RIVM.nl